Stookolie is een van de meest vervuilende fossiele energiebronnen. Uit de recentste tweejaarlijkse cijfers van Statistiek Vlaanderen blijkt dat ongeveer 16% van alle gezinnen in Vlaanderen gebruik maakt van een stookolie-installatie. De cijfers blijven al enkele jaren stabiel, maar daar komt vanaf volgend jaar dus verandering in. Wie op stookolie verwarmt en vanaf 1 januari 2022 een nieuwe ketel wil plaatsen, moet verplicht overschakelen op een andere verwarmingsmethode als er een gasleiding in de straat ligt. Belangrijk: herstellingen blijven wel mogelijk. Wanneer de brander of de regelaar stuk is, zal je die nog altijd kunnen vervangen. Gaat het ketellichaam stuk, dan mag je geen nieuwe stookolieketel plaatsen.

Het verbod komt er omdat ongeveer 40% van de broeikasgasemissies in Vlaanderen afkomstig is van stookoliegebruik bij woningverwarming. In het licht van de energietransitie - de overgang naar duurzame energie - moeten we ons stookolieverbuik de komende jaren afbouwen ten voordele van minder vervuilende brandstoffen. Momenteel zijn er ook zo’n 10.000 lekkende stookolietanks bij particulieren, wat de bodemkwaliteit niet ten goede komt. Ook dat is één van de redenen om de installaties uit te faseren. Voor stookolieverwarming bestaan er verschillende duurzamere alternatieven. Welk het meest aangeraden is, hangt af van je persoonlijke situatie.

Vooraleer je een nieuwe installatie plaatst, moet je je oude stookolieketel laten verwijderen en de stookolietank buiten gebruik stellen. De procedure voor die buitengebruikstelling is wettelijk bepaald. Je laat het werk uitvoeren door een erkende professional die een officieel attest aflevert. Als het niet mogelijk is om de tank weg te halen, maakt de professional die ‘inert’, bijvoorbeeld door de tank op te vullen met zand. De kostprijs schommelt tussen de 500 en 1.000 euro, maar is afhankelijk van de grootte en locatie van de tank.

Sommige gemeenten verstrekken een premie voor de sanering van stookolietanks of organiseren een groepsaankoop om stookolietanks buiten gebruik te stellen. Via de website van de gemeente kan je nagaan of dat voor jouw woonplaats het geval is.

Sinds kort bestaat er ook een fonds dat financiële steun biedt in het geval van bodemverontreining door lekkende stookolietanks of -leidingen. Dat Promaz-fonds is momenteel nog in oprichting, maar mogelijke gevallen kan je nu al melden.

Wat als je mazoutinstallatie het volgend jaar begeeft? Dan moet je op zoek naar een alternatief. De meest voor de hand liggende optie is aardgas. Uit statistieken blijkt dat ongeveer 68% van alle Vlaamse gezinnen verwarmt met aardgas. Wat de installatiekosten betreft, is aardgas doorgaans goedkoper dan stookolie. Niet alleen omdat je geen tank nodig hebt, maar ook omdat gasketels goedkoper zijn dan stookolieketels. Lees hier meer over de belangrijkste verschillen tussen aardgas en stookolie.

Een goede ketel heb je al vanaf 1.400 euro, exclusief btw. Je kan er – afhankelijk van je oude installatie – tot 40% mee besparen op je energiefactuur. Belangrijk is om uit de verschillende opties de juiste ketel te kiezen. Goed om te weten, is dat je de leidingen en radiatoren van je oude stookolie-installatie zonder grote ingrepen kan blijven gebruiken. Je moet wel een speciale buis in de schoorsteen (laten) aanbrengen om de verbrandingsgassen af te voeren. 

Momenteel is ongeveer 93% van de gebouwen in Vlaanderen aansluitbaar op het bestaande aardgasnet. Zeker weten of er een gasleiding in je straat ligt? Dat kan je snel checken op de website van Fluvius. Bij een plots defect van je stookolieketel bestaat er bij Fluvius een spoedprocedure waarop je je kan beroepen. Die voorziet binnen de vijf werkdagen (na ondertekenen van de offerte) een aansluiting op een aardgasleiding in de straat.

Tip: Wie een nieuwe cv-ketel plaatst, kan vaak ook rekenen op extra premies. Bekijk via de premielinker op welke premies jij precies kan rekenen.

Maar wat als er geen gasaansluiting in je straat mogelijk is? Een warmtepomp biedt dan een duurzaam alternatief, maar die is vooral efficiënt in combinatie met zonnepanelen en in een goed geïsoleerde woning. Kijk hier na of een warmtepomp een goed idee is voor jouw woning. 

Een andere mogelijkheid is verwarmen op propaangas. Voor een propaangasketel betaal je, afhankelijk van het gekozen merk, gemiddeld zo’n 3.000 euro, inclusief btw. Je kan kiezen tussen een bovengrondse of ondergrondse gastank.